Przypisy Oksfordzkie. Poznaj ten system przypisów, oto Twój Kompletny Przewodnik

Przypisy bibliograficzne w stylu oksfordzkim, cenione za swoją precyzję i wszechstronność, są nieodzownym elementem prac naukowych, szczególnie w naukach humanistycznych i prawniczych. Niniejszy artykuł oferuje szczegółowe omówienie zasad tworzenia przypisów w tym popularnym stylu, od formatowania po skrócone formy odwołań i zasady dotyczące różnych typów źródeł. Przygotowaliśmy praktyczne przykłady, aby ułatwić Ci zrozumienie i poprawne stosowanie oksfordzkiego systemu przypisów w Twojej pracy. Niezależnie od tego, czy jesteś studentem, naukowcem, redaktorem, czy po prostu osobą piszącą teksty naukowe, ten przewodnik pomoże Ci opanować sztukę tworzenia przypisów oksfordzkich z łatwością i precyzją.

Podstawowe Zasady Przypisów Oksfordzkich

Przypisy oksfordzkie, umieszczane u dołu strony, pełnią funkcję odnośników do źródeł wykorzystanych w tekście. Wstawia się je w tekście głównym za pomocą numeracji arabskiej w indeksie górnym (np. ¹, ², ³). Treść przypisu, zawierająca pełny opis bibliograficzny źródła, znajduje się na dole strony, oddzielona od tekstu głównego cienką linią.

Formatowanie przypisów dolnych:

• Czcionka: Zazwyczaj o 1-2 stopnie mniejsza niż tekst główny.
• Interlinia: Jednowierszowa lub 1,5-wierszowa.
• Wcięcie: Pierwszy wiersz przypisu może być wcięty (np. 5 znaków).

Numeracja przypisów:

Ciągła: W całym dokumencie (np. od 1 do ostatniego przypisu). Na nowo: Na każdej stronie lub w każdym rozdziale.

Pierwsze odwołanie do źródła: W pierwszym przypisie zawierającym odwołanie do danego źródła należy podać jego pełny opis bibliograficzny. Opis ten powinien zawierać wszystkie niezbędne informacje, takie jak:

• Imię i nazwisko autora/autorów.
• Tytuł dzieła (kursywą).
• Nazwa wydawnictwa.
• Miejsce i rok wydania.
• W przypadku artykułów z czasopism – tytuł artykułu, tytuł czasopisma (kursywą), numer tomu i/lub numer zeszytu, rok wydania, numery stron.
• W przypadku stron internetowych – adres URL i data dostępu.

Kolejne odwołania do tego samego źródła: W kolejnych przypisach odwołujących się do tego samego źródła stosuje się skrócone formy odwołań, takie jak:

• Ibidem (Ibid.) – gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła i tej samej strony, co przypis poprzedzający.
• Opere citato (Op. cit.) – gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła, ale innej strony, niż przypis poprzedzający.
• Loco citato (Loc. cit.) – gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła i tej samej strony, co przypis wcześniejszy (niekoniecznie bezpośrednio poprzedzający).
• Skrócony tytuł – w przypadku, gdy odwołujemy się do wielu prac tego samego autora. Warto również zaznaczyć, jak dodawać przypis końcowy do dokumentu w programie Word.

Szczegółowe Zasady dla Różnych Typów Źródeł: przypisy słownikowe

Poniżej znajdziesz szczegółowe zasady dotyczące tworzenia przypisów oksfordzkich dla różnych typów źródeł, wraz z przykładami.

Książki

Książka z jednym autorem

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora, tytuł książki (kursywą), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania. Przypisy rzeczowe mogą zawierać wyjaśnienia nazw, pojęć czy postaci, co ułatwia zrozumienie tekstu przez czytelnika.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023.

Książka z kilkoma autorami

W przypisie podajemy imiona i nazwiska wszystkich autorów, tytuł książki (kursywą), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Anna Nowak, Piotr Wiśniewski, Historia Polski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.

Książka z redaktorem/redaktorami

W przypisie podajemy imię i nazwisko redaktora/redaktorów (z dopiskiem “red.”), tytuł książki (kursywą), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania.

Przykład:

1. Jan Kowalski (red.), Antologia Poezji Polskiej, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2021.

Rozdział w pracy zbiorowej

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora rozdziału, tytuł rozdziału (w cudzysłowie), imię i nazwisko redaktora/redaktorów (z dopiskiem “red.”), tytuł książki (kursywą), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania, numery stron, na których znajduje się rozdział.

Przykład:

1. Maria Skłodowska-Curie, “O Promieniach Różnych Pierwiastków”, w: Jan Kowalski (red.), Fizyka XX Wieku, Wydawnictwo Uniwersyteckie, Warszawa 2020, s. 123-145.

Tłumaczenia i wydania krytyczne

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora, tytuł książki (kursywą), imię i nazwisko tłumacza (z dopiskiem “tłum.”), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania. W przypadku wydania krytycznego, po roku wydania dodajemy informację o redaktorze naukowym (z dopiskiem “red. nauk.”).

Przykład:

1. Albert Camus, Dżuma, tłum. Hanna Krall, Wydawnictwo Znak, Kraków 2019.
2. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, red. nauk. Jan Kowalski, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2022.

Wydania wielotomowe

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora, tytuł książki (kursywą), numer tomu, nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania.

Przykład:

1. Karol Marks, Kapitał, t. 1, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2018.

Artykuły w czasopismach

Artykuły drukowane

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora artykułu, tytuł artykułu (w cudzysłowie), tytuł czasopisma (kursywą), numer tomu (nr), numer zeszytu (w nawiasie), rok wydania, numery stron, na których artykuł się znajduje. Przypisy dolne są umieszczane u dołu strony i służą do wyjaśniania, komentowania oraz odwoływania się do informacji w dokumentach.

Przykład:

1. Jan Kowalski, “Wpływ zmian klimatu na rolnictwo”, Studia Ekologiczne, 25(2), 2023, s. 123-145.

Artykuły online (DOI, adres URL)

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora artykułu, tytuł artykułu (w cudzysłowie), tytuł czasopisma (kursywą), numer tomu (nr), numer zeszytu (w nawiasie), rok wydania, numery stron, DOI lub adres URL, data dostępu.

Przykład:

9. Anna Nowak, „Nowe trendy w edukacji zdalnej”, Edukacja Online, 10(1), 2022, s. 56-78, DOI: 10.1234/eo.2022.1.56, dostęp: 2023-10-27.
10. Piotr Wiśniewski, „Przyszłość sztucznej inteligencji”, Technologie Jutra, 5(2), 2023, s. 89-102, URL: https://www.gov.pl/web/finanse/edukacja-finansowa (dostęp: 2023-10-27).

Źródła niepublikowane

Prace magisterskie, doktorskie

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora, tytuł pracy (kursywą), rodzaj pracy dyplomowej (magisterska, doktorska), nazwę uczelni, miejsce i rok obrony.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wpływ globalizacji na rynek pracy w Polsce, praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2023.
2. Anna Nowak, Rozwój sztucznej inteligencji w medycynie, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2022.

Materiały archiwalne

W przypisie podajemy nazwę archiwum, sygnaturę akt, tytuł dokumentu (jeśli istnieje), datę powstania dokumentu. Przypisy słownikowe mogą być używane do wyjaśniania współczesnych znaczeń archaicznych lub trudnych słów oraz fraz, co ułatwia czytelnikom zrozumienie tekstu głównego.

Przykład:

1. Archiwum Państwowe w Krakowie, sygn. akt 123/456, Raport o stanie miasta Krakowa, 15 maja 1939 r.
2. Archiwum Akt Nowych, zespół Ministerstwa Spraw Zagranicznych, sygn. akt 789/012, Korespondencja dyplomatyczna, 20 czerwca 1947 r.

Wywiady

W przypisie podajemy imię i nazwisko osoby, z którą przeprowadzono wywiad, imię i nazwisko przeprowadzającego wywiad, datę i miejsce przeprowadzenia wywiadu. Jeśli wywiad został opublikowany, podajemy również dane publikacji.

Przykład:

19. Wywiad z Janem Kowalskim, przeprowadzony przez Annę Nowak, Warszawa, 10 października 2023 r.
20. Wywiad z Piotrem Wiśniewskim, „Gazeta Wyborcza”, 25 grudnia 2022 r.

Akty prawne

W przypisach oksfordzkich, odwołując się do aktów prawnych, należy podać jak najwięcej informacji, które pozwolą na ich jednoznaczną identyfikację.

Ustawy

W przypisie podajemy rodzaj aktu (np. ustawa), tytuł aktu (kursywą), datę uchwalenia, numer Dziennika Ustaw, pozycję, rok publikacji.

Przykład:

21. Ustawa z dnia 25 lutego 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, 1 Dz. U. z 2022 r., poz. 590.  

Rozporządzenia

W przypisie podajemy rodzaj aktu (np. rozporządzenie), tytuł aktu (kursywą), datę wydania, numer Dziennika Ustaw, pozycję, rok publikacji.

Przykład:

22. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 września 2023 r. w sprawie kształcenia nauczycieli, Dz. U. z 2023 r., poz. 1788.

Orzeczenia sądowe

W przypisie podajemy rodzaj orzeczenia (np. wyrok, postanowienie), nazwę sądu, datę wydania, sygnaturę akt. W przypadku orzeczeń publikowanych, podajemy również dane publikacji.

Przykład:

23. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2023 r., sygn. akt I CSK 123/22.
24. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. akt U 1/22, OTK ZU 2022, nr A, poz. 15.

Uwagi:

• W przypadku aktów prawnych, które były nowelizowane, należy podać informację o tekście jednolitym, jeśli taki istnieje.
• Jeśli akt prawny był opublikowany w Monitorze Polskim, a nie w Dzienniku Ustaw, należy to zaznaczyć.
• W przypadku aktów prawa miejscowego, należy podać nazwę organu, który wydał akt, oraz miejsce publikacji.

Inne źródła

W przypadku odwoływania się do innych, nietypowych źródeł, zasady cytowania w systemie oksfordzkim mogą się nieco różnić. Poniżej znajdziesz kilka przykładów.

Filmy

W przypisie podajemy tytuł filmu (kursywą), imię i nazwisko reżysera, rok produkcji, nazwę studia filmowego.

Przykład:

25. Casablanca, reż. Michael Curtiz, 1942, Warner Bros.

Nagrania dźwiękowe

W przypisie podajemy imię i nazwisko wykonawcy/autora, tytuł utworu (w cudzysłowie), tytuł albumu (kursywą), nazwę wytwórni muzycznej, rok wydania.

Przykład:

26. Queen, „Bohemian Rhapsody”, A Night at the Opera, EMI, 1975.

Obrazy

W przypisie podajemy imię i nazwisko autora, tytuł obrazu (kursywą), rok powstania, technikę wykonania, miejsce przechowywania.

Przykład:

27. Leonardo da Vinci, Mona Lisa, ok. 1503-1517, olej na desce, Luwr, Paryż.

Mapy

W przypisie podajemy tytuł mapy (kursywą), imię i nazwisko autora (jeśli jest znany), rok wydania, nazwę wydawnictwa, miejsce wydania.

Przykład:

28. Mapa Polski, Wydawnictwo Geograficzne, Warszawa 2023.

Wykresy

W przypisie podajemy tytuł wykresu (kursywą), imię i nazwisko autora (jeśli jest znany), rok publikacji, źródło, z którego pochodzi wykres.

Przykład:

29. Wzrost PKB w Polsce w latach 2010-2020, 2021, https://www.example.com/wzrost-pkb.

Uwagi:

• W przypadku filmów i nagrań dźwiękowych, oprócz reżysera/wykonawcy, można również podać inne istotne informacje, np. aktorów, kompozytorów.
• W przypadku obrazów, oprócz techniki wykonania, można również podać wymiary obrazu.
• W przypadku map i wykresów, ważne jest podanie źródła, z którego pochodzą.
• Jeśli źródło jest dostępne online, należy podać adres URL i datę dostępu.

Skrócone Formy Odwołań

W oksfordzkim systemie przypisów, w celu ułatwienie korzystania i uniknięcia powtarzania pełnych danych bibliograficznych przy każdym odwołaniu do źródła, stosuje się skrócone formy odwołań. Skróty te pozwalają na oszczędność miejsca i ułatwiają czytanie tekstu.

Ibidem (Ibid.)

Skrót “Ibid.” (łac. “tamże”) jest używany, gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła i tej samej strony, co przypis bezpośrednio go poprzedzający.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023, s. 50.
2. Ibid.

Opere citato (Op. cit.)

Skrót “Op. cit.” (łac. “dzieło cytowane”) jest używany, gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła, co przypis wcześniejszy, ale innej strony, i między tymi przypisami wystąpił inny przypis. Po skrócie “Op. cit.” należy podać numer strony, do której się odwołujemy.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023, s. 50.
2. Anna Nowak, Historia Filozofii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022, s. 100.
3. Kowalski, Op. cit., s. 75.

Loco citato (Loc. cit.)

Skrót “Loc. cit.” (łac. “w miejscu cytowanym”) jest używany, gdy przypis odwołuje się do tego samego źródła i tej samej strony, co przypis wcześniejszy (niekoniecznie bezpośrednio poprzedzający), i między tymi przypisami wystąpił inny przypis.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023, s. 50.
2. Anna Nowak, Historia Filozofii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022, s. 100.
3. Kowalski, Loc. cit.

Skróty tytułów

W kolejnych odwołaniach do tego samego źródła można również stosować skróty tytułów, zwłaszcza gdy tytuł jest długi. Skrót powinien być zrozumiały i jednoznaczny. Przypisy mogą zawierać również inne istotne informacje na dany temat.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii Współczesnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2023, s. 50.
2. Kowalski, Wprowadzenie do Filozofii Współczesnej, s. 75.
3. Kowalski, Wprowadzenie…, s. 100.

Stosowanie skrótów w przypadku wielu dzieł tego samego autora

W przypadku, gdy autor ma na swoim koncie wiele publikacji, konieczne jest rozróżnienie ich w przypisach. W tym celu, oprócz skrótu tytułu, można dodać krótki identyfikator, np. rok wydania lub pierwsze słowo tytułu.

Przykład:

1. Jan Kowalski, Filozofia XX Wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 50.
2. Jan Kowalski, Współczesne Kierunki Filozoficzne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010, s. 75.
3. Kowalski, Filozofia XX Wieku, s. 100.
4. Kowalski, Współczesne Kierunki…, s. 125.

Przykłady Praktyczne

Poniżej przedstawiono fragment tekstu z kilkoma różnymi rodzajami źródeł, wraz z poprawnie sformatowanymi przypisami oksfordzkimi.

Tekst:

Globalizacja, proces zacieśniania więzi między państwami i społeczeństwami, ma swoje korzenie w odległej przeszłości¹. Jednakże, dynamiczny rozwój technologii, jaki obserwujemy w ostatnich dekadach, nadał temu procesowi zupełnie nowy wymiar². Jak zauważa Manuel Castells, żyjemy w erze globalnej sieci³, w której przepływ informacji i kapitału odbywa się z niespotykaną dotąd prędkością⁴. Wpływ globalizacji jest widoczny w każdym aspekcie naszego życia, od gospodarki po kulturę⁵.

Przypisy:

¹ Eric Wolf, Europa i ludzie bez historii, tłum. Anna Szuster, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 25.

 ² Anthony Giddens, Konsekwencje nowoczesności, tłum. Magdalena Domańska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2001, s. 78.

³ Manuel Castells, Społeczeństwo sieci, tłum. Joanna Wawrzyńczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 123.

⁴ Ibid., s. 125.

⁵ Zygmunt Bauman, Globalizacja. Od efektów lokalnych do polityki globalnej, tłum. Elżbieta Wolska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000, s. 90.

Omówienie:

• Przypisy 1, 2, 3 i 5 to odwołania do książek. Zastosowano pełny opis bibliograficzny, zawierający imię i nazwisko autora, tytuł książki (kursywą), nazwę wydawnictwa, miejsce i rok wydania oraz numer strony.
• Przypisy 1 i 5 to tłumaczenia, o czym informuje skrót „tłum.” i imię i nazwisko tłumacza.
• Przypisy 4 to skrót „Ibid.”, ponieważ odwołuje się do tego samego źródła i tej samej strony, co przypis poprzedzający.
• Wszystkie przypisy są ponumerowane w sposób ciągły w całym tekście.
• Treść przypisów jest sformatowana zgodnie z ogólnymi zasadami (mniejsza czcionka, interlinia 1,5-wierszowa).

Powyższy przykład ilustruje, jak w praktyce stosować oksfordzki system przypisów, odwołując się do różnych rodzajów źródeł.

Bibliografia

W oksfordzkim systemie przypisów stosowanie bibliografii jest opcjonalne. Jeśli autor zdecyduje się na jej dodanie, powinna ona zawierać pełny wykaz źródeł wykorzystanych w pracy. Bibliografia jest zazwyczaj umieszczana na końcu dokumentu, po przypisach, ale może być również umieszczona na końcu rozdziału, w zależności od funkcji i długości wyjaśnień.

Zasady formatowania bibliografii:

• Uporządkowanie: Alfabetycznie według nazwisk autorów.
• Format: Podobny do opisu bibliograficznego w pierwszym przypisie, ale z kilkoma różnicami:
• Nazwisko autora jest podawane przed imieniem.
• Tytuły książek i czasopism są pisane kursywą.
• Tytuły artykułów są pisane w cudzysłowie.
• Nie podaje się numerów stron.
• W przypadku wielu prac tego samego autora, są one uporządkowane chronologicznie.

Przykład:

• Bauman, Zygmunt, Globalizacja. Od efektów lokalnych do polityki globalnej, tłum. Elżbieta Wolska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.
• Castells, Manuel, Społeczeństwo sieci, tłum. Joanna Wawrzyńczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Giddens, Anthony, Konsekwencje nowoczesności, tłum. Magdalena Domańska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2001.
• Wolf, Eric, Europa i ludzie bez historii, tłum. Anna Szuster, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Opanuj Oksfordzki System Przypisów: Klucz do Precyzji i Wiarygodności

Opanowanie oksfordzkiego systemu przypisów oraz umiejętność zrobić przypisy to nieoceniona umiejętność dla każdego, kto pragnie tworzyć wartościowe i wiarygodne teksty naukowe. Prawidłowe stosowanie przypisów, zgodne z omówionymi zasadami, gwarantuje precyzyjne oznaczanie źródeł, chroni przed plagiatem i ułatwia czytelnikowi weryfikację informacji. Oksfordzki system przypisów, choć może wydawać się złożony, w rzeczywistości jest logiczy i uniwersalny, a jego zrozumienie przynosi wiele korzyści. Zachęcamy do dalszego zgłębiania tego tematu i korzystania z dostępnych materiałów pomocniczych, takich jak podręczniki stylu, aby udoskonalić swoje umiejętności w zakresie tworzenia przypisów oksfordzkich.